Ağız ve diş sağlığının korunmasında, düzenli bakım kadar diş yüzeyinde biriken tortuların temizlenmesi de büyük önem taşır. Diş tortusu (diş taşı veya plak birikimi olarak da bilinir), hem estetik açıdan rahatsız edici hem de uzun vadede diş eti hastalıklarına, çürüğe ve diş kaybına yol açabilecek ciddi bir problemdir.
Peki, diş tortusu nasıl temizlenir? Hangi yöntemler etkilidir? Profesyonel diş temizliği ne zaman gereklidir? Bu yazıda diş tortusu hakkında merak edilen tüm sorulara detaylı yanıtlar bulabilirsiniz.
Diş Tortusu Nedir?
Diş tortusu, ağız içindeki bakterilerin, yemek artıkları ve tükürükle birleşmesi sonucu diş yüzeyinde oluşan yumuşak plakların zamanla sertleşmesiyle meydana gelir. Başlangıçta şeffaf veya sarımsı renkte olan plaklar, düzenli diş fırçalama ve diş ipi kullanımı yapılmadığında tükürükteki minerallerle birleşerek mineralize olur ve sert bir yapı kazanır. Bu sertleşmiş yapıya diş taşı veya tortusu denir.
Diş Tortusunun Zararları Nelerdir?
Diş yüzeyinde biriken tortular yalnızca estetik problemlere yol açmakla kalmaz; aynı zamanda ağız sağlığını ciddi şekilde tehdit eder:
- Diş eti iltihabı (gingivitis)
- İleri seviyede diş eti hastalıkları (periodontitis)
- Diş eti çekilmesi ve kemik kaybı
- Ağız kokusu (halitozis)
- Diş çürükleri
- Dişlerin estetik görünümünde bozulma
- Diş hassasiyeti ve sıcak-soğuk duyarlılığı
Bu nedenle diş tortusu oluşumunun önlenmesi ve mevcut tortuların düzenli aralıklarla temizlenmesi, ağız sağlığının korunması açısından kritik öneme sahiptir.
Diş Tortusu Nasıl Temizlenir?
Diş tortusunun temizlenmesi için hem bireysel ağız bakım uygulamaları hem de profesyonel diş hekimi müdahaleleri gereklidir.
İşte ayrıntılı yöntemler:
1. Profesyonel Diş Taşı Temizliği (Detartraj)
Diş tortusunun etkin şekilde temizlenmesi için en güvenli ve etkili yöntem, diş hekimi tarafından yapılan profesyonel diş taşı temizliğidir.
Bu işlem şu aşamalardan oluşur:
- Ultrasonik cihazlar kullanılarak diş yüzeyindeki sertleşmiş taşlar titreşimle parçalanır ve uzaklaştırılır.
- Diş etinin altındaki tortular özel el aletleriyle temizlenir.
- Temizlik sonrası diş yüzeyi parlatılarak pürüzsüz hale getirilir (polisaj işlemi).
- Gerekli görüldüğünde diş eti altı detaylı temizlik (küretaj) yapılabilir.
Diş taşı temizliği, diş minesi zarar görmeden yapılır ve işlem sonrasında dişler daha sağlıklı, pürüzsüz ve estetik bir görünüme kavuşur.
2. Evde Günlük Ağız Bakımı
Diş tortusunun oluşumunu önlemek için evde uygulanan ağız bakımı son derece önemlidir. Ancak mevcut sertleşmiş diş taşı, evde yapılan uygulamalarla giderilemez.
Evde yapılması gereken temel uygulamalar şunlardır:
- Düzenli Diş Fırçalama: Günde en az 2 kez, florürlü diş macunu kullanılarak dişlerin tüm yüzeyleri nazikçe fırçalanmalıdır.
- Diş İpi Kullanımı: Dişler arasındaki bölgelerde biriken plakların temizlenmesi için diş ipi veya arayüz fırçaları kullanılmalıdır.
- Ağız Gargaraları: Antibakteriyel özellikli ağız gargaraları, ağız içindeki bakteri yükünü azaltarak plak oluşumunu yavaşlatır.
- Şekerli ve Asidik Gıdalardan Kaçınma: Şeker ve asit içeren yiyecek-içecekler plak oluşumunu hızlandırır. Bu tür gıdaların tüketimi sonrası ağız hijyenine özen gösterilmelidir.
3. Düzenli Diş Hekimi Kontrolleri
Diş tortusu, başlangıç aşamasında çıplak gözle fark edilmeyebilir. Bu nedenle, 6 ayda bir diş hekimi kontrolü önerilir. Kontroller sırasında ağız sağlığı değerlendirilir, gerekirse profesyonel temizlik yapılır ve diş eti hastalıklarının önüne geçilir.
Diş Taşı Temizliği Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diş taşı temizliği sonrasında ağız bakımına daha fazla özen gösterilmelidir.
Dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
- İşlemden sonraki ilk birkaç saat yemek yememek, sıcak-soğuk hassasiyete dikkat etmek
- Yumuşak kıllı bir diş fırçası kullanmak
- Diş eti kanaması gibi hafif belirtiler birkaç gün içinde geçmezse diş hekimine başvurmak
- Diş taşı oluşumunu engellemek için düzenli fırçalama ve diş ipi kullanımına devam etmek
Diş Tortusu Evde Temizlenebilir mi?
Sertleşmiş diş taşı, evde doğal yöntemlerle temizlenemez. Karbonat, limon suyu gibi asidik veya aşındırıcı maddeler kullanmak, diş minesine zarar verebilir ve diş hassasiyetine yol açabilir.
Bu tür yöntemler önerilmez.
Diş tortusu biriktiğinde mutlaka bir diş hekimi tarafından profesyonel temizlik yapılmalıdır.
Diş Tortusu Oluşumu Nasıl Önlenir?
- Günlük ağız bakım alışkanlıklarını aksatmamak
- Florürlü diş macunu kullanmak
- Diş ipi veya arayüz fırçalarıyla diş aralarını düzenli temizlemek
- Dengeli beslenmek ve şekerli gıdalardan kaçınmak
- Sigara kullanımından uzak durmak (sigara diş taşı oluşumunu artırır)
- Düzenli profesyonel ağız bakımı yaptırmak
Bu önlemler, hem diş taşı oluşumunu azaltır hem de genel ağız sağlığını korur.
Diş Taşı Temizliği Önemi
Diş tortusu, zamanla ağız ve diş sağlığını tehdit eden ciddi problemlere yol açabilen bir birikimdir. Evde yapılan ağız bakım uygulamaları, tortu oluşumunu önlemeye yardımcı olsa da, oluşmuş diş taşı mutlaka profesyonel yöntemlerle temizlenmelidir.
Düzenli diş hekimi kontrolleri ve doğru ağız hijyeni alışkanlıkları ile diş tortusu sorunundan korunmak mümkündür. Sağlıklı bir gülüş ve uzun ömürlü dişler için diş taşı temizliği ihmal edilmemelidir.